Mijn kind zoekt een nieuwe middelbare school

Het vinden van een middelbare school die aansluit bij de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte van je kind is een zoekproces voor iedere ouder.

Wat heeft mijn kind nodig? Hoe en wanneer betrek ik mijn kind bij dit zoekproces? Dit zijn twee belangrijke vragen. Maar het gaat over zoveel meer. Jij en je kind moeten samen een weg gaan vinden in een nieuwe wereld. Mogelijk helpen de vragen en antwoorden op deze website je verder op weg.

Weet ook dat je altijd kunt praten met mensen die jouw kind en het onderwijsveld goed kennen. Vraag de leerkracht, de intern begeleider of de onderwijsconsulentq met je mee te denken. Ook is contact met een ervaringsdeskundige buddy van het Oudersteunpunt mogelijk.

Wanneer begin je met de schoolkeuze?

De schoolkeuze voor het voortgezet onderwijs is belangrijk voor jou en je kind. Denk vooraf na wanneer en op welke manier je je kind wilt gaan betrekken bij de overstap naar de middelbare school. Houd er rekening mee dat leerlingen onder elkaar en met elkaar over de schoolkeuze praten.

Het lijkt misschien nu nog ver weg, maar het is aan te raden om op tijd te beginnen met nadenken over wat je kind nodig heeft en je te oriënteren op toekomstige scholen. Dit kan al wanneer enigszins duidelijk is naar welk schooltype je kind gaat uitstromen, dit wordt het uitstroomprofiel genoemd. Bij veel kinderen is dit gelijk aan het ‘voorlopig advies’ in groep zeven, maar bij sommige leerlingen is al eerder duidelijk wat het uitstroomprofiel gaat worden.

TIP: Je kunt het onderwerp schoolkeuze op de agenda zetten van het gesprek met de leerkracht of tijdens het OT (ondersteuningsteam). Begin groep 7 komt dit onderwerp meestal al ter sprake.

In sommige gevallen gebeurt dit eerder als je kind bijvoorbeeld een jaar eerder kan uitstromen naar het voortgezet onderwijs. Het overleg over de schoolkeuze kan gaan over de verwachte uitstroommogelijkheden na de basisschool. Ook kunnen er plannen worden gemaakt voor begeleiding gedurende de laatste jaren op de basisschool. Belangrijke vraag in het gesprek is: Wat kan de school en jij doen om een zo soepel mogelijke overgang naar het voortgezet onderwijs mogelijk te maken?

Wil je praten met een ouder in een soortgelijke situatie?

Het is altijd fijn om met ouders te praten die dit proces al eens hebben meegemaakt. Schroom niet om elkaar hierin op te zoeken. Zomaar wat voorbeelden waarover je contact zou kunnen zoeken met andere ouders:

• Over het praktijk- en speciaal onderwijs zijn vaak vooroordelen. Ook jij als ouder zal daar mee te maken krijgen op het schoolplein of in de thuisomgeving.
• Bij de overstap naar het voortgezet onderwijs kan je kind zich, misschien voor het eerst, bewust worden dat hij of zij ‘anders’ is. Dat vriendjes naar andere scholen gaan heeft mogelijk invloed op zijn of haar welbevinden.

“Het is alsof je een nieuwe wereld betreedt en alles opnieuw moet leren kennen” zeggen (niet alleen) ouders met een kind met een extra onderwijs- en ondersteuningsbehoefte die de overstap naar het voortgezet onderwijs heeft gezet. En ouders met een kind dat de overstap maakt van speciaal onderwijs naar regulier onderwijs hebben het over “een enorme overgang omdat de scholen en klassen groter zijn”.

Hieronder beschrijven we enkele belangrijke verschillen tussen het PO en VO zodat jij en je kind gemakkelijker de weg kunnen vinden in deze nieuwe wereld. Het allereerste wat opvalt is de grootte van de scholen en de klassen. Daarnaast is de visie op het kind in het voortgezet onderwijs anders dan op de basisschool. Dit heeft gevolgen voor jouw kind en de manier waarop je als ouder betrokken kunt zijn. Verder is het belangrijk om te weten dat de organisatie en financiering van de arrangementen anders is georganiseerd. Je krijgt dus te maken met andere regels en nieuwe gezichten.

Belangrijke verschillen PO - VO

Grotere scholen en klassen
Middelbare scholen hebben (vaak) meer leerlingen dan basisscholen. De gebouwen zijn groter en er zijn meer klassen in het gebouw en meer leerlingen in een klas. Voor alle leerlingen en ouders is dit wennen, maar voor kinderen die vanuit het speciaal (basis)onderwijs naar regulier voortgezet onderwijs instromen is het verschil vaak overweldigend. Voor deze groep is een zorgvuldige gewennings- en overbruggingsperiode extra belangrijk.

Meer zelfstandigheid verwacht van het kind
Een groot verschil met de basisschool is dat er in het voortgezet onderwijs steeds meer zelfstandigheid van je kind wordt verwacht. Dit betekent ook dat de interactie met de ouders zal veranderen. Op de basisschool was laagdrempelig contact en even afstemmen met de leerkracht mogelijk. Maar op de middelbare school gaat dit anders. Ouders komen meer op afstand te staan.

Onderwijs is georganiseerd rond vakken
Een ander belangrijk verschil voor jou en je kind is dat het onderwijs niet meer georganiseerd is rondom de klas, maar rondom vakgebieden. Je kind krijgt daarom te maken met verschillende docenten. Ieder met een eigen vakgebied en ook een eigen stijl van lesgeven.

Lang niet altijd een vast lokaal
Sommige middelbare scholen proberen de overstap voor de nieuwe leerlingen te verkleinen door hen in de onderbouw een vast lokaal te geven. De docenten gaan dan elke les naar een ander lokaal. Maar dit verandert vaak in de bovenbouw. Dan verplaatsen de leerlingen elke les naar een ander vaklokaal.

Mentor is het eerste aanspreekpunt
Sprak je op de basisschool direct met de leerkracht van je kind, op de middelbare school is één van de vakdocenten aangewezen als de mentor van de groep van je kind. De mentor is ook eerste aanspreekpunt voor ouders en leerlingen. Hoe de mentor kennismaakt met ouders en contact met hen onderhoudt, verschilt per school en ook per mentor.
Tijdens mentoruren maakt de mentor de leerlingen wegwijs op de school en worden studievaardigheden geoefend. Ook kunnen de leerlingen met de mentor eventuele problemen met een docent of school bespreken. Als er zorgen zijn over een leerling dan kan de mentor met hem of haar in gesprek gaan, soms wordt daarbij ook contact gezocht met de ouders. Als de mentor merkt dat een leerling extra ondersteuning nodig heeft, dan komt de zorgcoördinator in beeld.

Rol van de zorgcoördinator
In het voortgezet onderwijs is de zorgcoördinator verantwoordelijk voor de extra onderwijs- en ondersteuningsbehoefte van leerlingen. De rol van de zorgcoördinator lijkt daarmee op die van de intern begeleider op de basisschool. Als je kind op de basisschool extra ondersteuning had, is aan te raden om als ouder al tijdens het schoolkeuzeproces een gesprek aan te vragen met de zorgcoördinator. Hij of zij heeft het beste beeld van wat de school jouw kind wel of niet kan bieden.

Arrangement passend onderwijs
Net als in het primair onderwijs is in het voortgezet onderwijs een samenwerkingsverband actief dat zorgt voor passend onderwijs. Er zijn echter verschillen in werkwijze. Zo is in het voortgezet onderwijs de samenwerking met scholen, de betrokkenheid van de consulenten en ook de financiering anders geregeld dan in het primair onderwijs. Wil je meer hierover meer weten, bezoek dan eens SWV Regio Zutphen

Neem de tijd voor de overstap
Kortom, als ouder betreed je met de overstap van je kind naar het voortgezet onderwijs een nieuwe wereld. Je krijgt te maken met nieuwe gezichten, andere uitgangspunten en financiële regelingen. Je kind en jij dienen daarin opnieuw de weg te gaan vinden. Begin daarom ruim op tijd en bereid je goed voor. Vraag ook naar welke mogelijkheden scholen bieden om deze overstap voor te bereiden. 

Tijdens het zoeken naar een geschikte middelbare school zet je verschillende stappen. Hieronder zijn drie stappen uitgewerkt en vind je informatie die je verder helpt.

Je hoeft dit zoekproces niet alleen te doen: betrek de leerkracht, de intern begeleider of de onderwijscoach van het samenwerkingsverband erbij. Ook met ouders die ervaring hebben met passend onderwijs kun je ervaringen en vragen delen.

De eerste stap in het zoekproces is meteen de belangrijkste: bedenk wat jij en je kind belangrijk vinden aan een middelbare school. Neem de tijd, praat met verschillende mensen en maak voor jezelf een overzicht. Met dit overzicht kan je gericht informatie zoeken en geschikte scholen selecteren. Vervolgens ga je in gesprek met de geselecteerde scholen. Hieronder worden deze stappen een voor een uitgewerkt en vind je tot slot enkele voorbeeldvragen.

Stap 1 Wat heeft mijn kind nodig – waarop ga ik letten?

Wat heeft mijn kind nodig? Dat is de kernvraag bij de zoektocht naar een passende middelbare school. Als ouder ken je je kind buiten school. De leerkracht en de intern begeleider van de basisschool kennen je kind op school en hebben zicht op de onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van je kind. En je kind heeft natuurlijk ook eigen ideeën en wensen. Jij als ouder, de school en je kind kunnen misschien verschillende ideeën en wensen hebben over wat nodig is. Neem dus ruim de tijd om deze verschillende ideeën naast elkaar te leggen. Je hoeft dit niet alleen te doen. Vraag de leerkracht of intern begeleider om je hierbij te helpen. Bedenk ook, eventueel in overleg met de basisschool, hoe je je kind hierbij kunt betrekken. Uiteraard kan je ook andere personen vragen mee te denken, bijvoorbeeld familieleden of begeleiders. Zo kan het overzicht verder aangevuld worden.

Beschrijf in het overzicht zo concreet mogelijk de onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van je kind. Om overzicht te houden kun je de ideeën van de verschillende mensen naast elkaar zetten. Wat vinden jij, je kind en de huidige school belangrijk? De volgende vragen zijn bedoeld om je op weg te helpen.

Een geschikte school voor je kind. Waar denk je dan als eerste aan?

• Schoolgrootte – Zou een grote school of kleine school passender zijn?
• Lesrooster – Welk lesrooster sluit het beste aan bij de behoefte van je kind?
• Bereikbaarheid – Hoe ver weg mag de school zijn?
• Onderwijsmethode – Welke onderwijsmethode sluit aan bij de behoefte van je kind?
• Huiswerkbegeleiding
• Is het nodig dat je kind in de ochtend extra wordt ‘opgevangen”
• Wil je als ouder (wekelijks) contact?

Tip – Vraag bijvoorbeeld aan de leerkracht: Wat doe jij nu anders/extra voor mijn kind? Wat doe je wel/niet?

Voor sommige kinderen is ook een dossier (OSO of Kindkans) opgesteld. Hierin staan ook de onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van je kind beschreven. Neem deze input mee in je overzicht.

Je hebt nu als het goed is een lijst met verschillende punten, maar welke zijn de vijf belangrijkste? Probeer of je een volgorde kunt bepalen. Maak een top 5. Wees hierbij zo concreet mogelijk in je wensen (max. half A-4). Met dit overzicht kan je vervolgens gericht naar scholen zoeken.

Stap 2 Welke scholen sluiten aan bij jouw wensen?

Nu je weet wat een school voor je kind moet kunnen bieden, kan je op zoek naar middelbare scholen die aansluiten bij jullie wensen en bij het schooladvies. In de VO-gids staan alle middelbare scholen in de regio. Maar ook op de website van de betreffende school vind je veel aanvullende informatie over de school.

Tip – Maak per school een lijstje met voor- en nadelen. Oriënteer je tijdens deze stap zo breed mogelijk.

Tip – Natuurlijk hoor je ook verhalen en ervaringen van andere ouders. Laat je echter niet te veel beïnvloeden door meningen van anderen. Elke ouder heeft eigen ideeën over wat een goede school is voor zijn of haar kind.

Ga vooral ook langs en proef de sfeer van een school. Wat voelt voor jou en je kind als een goede school passend bij de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte van je kind? Sfeer proeven kun je doen tijdens open dagen. Van tevoren kun je samen met je kind bedenken waarop jullie gaan letten en natuurlijk kunnen dat voor jou en je kind andere dingen zijn. Bespreek na het bezoek samen jullie indrukken en schrijf die op, zodat je later de indrukken van de verschillende scholen kunt vergelijken.

Tip – Dit filmpje geeft een beeld van het praktijkonderwijs (Zutphen).

Stap 3 In gesprek met geselecteerde scholen

Er zijn veel scholen in onze regio, maar naarmate je kind meer ondersteuning of zorg nodig heeft, hoe minder scholen hieraan kunnen voldoen. Er is dus minder keuze, maar dat neemt niet weg dat je onderstaande stappen kunt volgen. Hieronder vind je ook vragen van ouders die zij tijdens hun gesprekken met school hebben gesteld.

Stap 3a In gesprek met de zorgcoördinator van geselecteerde scholen

Ga voordat je de open dagen gaat bezoeken al in gesprek met de zorgcoördinator van de door jou geselecteerde scholen. De zorgcoördinator kan vaak al gericht je vragen beantwoorden, omdat kinderen met een extra onderwijs- en ondersteuningsbehoefte onder zijn of haar verantwoordelijkheid vallen. Op deze manier kun je gericht aanvullende informatie zoeken. De contactgegevens van de zorgcoördinator vind je op website van de school of via de intern begeleider op de basisschool.

Tip – Wees proactief en standvastig en laat je niet ‘afschepen’ door te wachten tot de open dagen.

Meestal zal je een of meerdere gesprekken met de zorgcoördinator hebben. Vaak is het eerste gesprek zonder je kind. Je kunt tijdens het eerste gesprek een filmpje of een foto laten zien van je kind zodat de zorgcoördinator weet over wie het gaat. Wees zo open en eerlijk mogelijk over je kind. De zorgcoördinator wil een goed beeld van je kind kunnen vormen en horen wat belangrijk is voor hem of haar. Neem het gemaakte overzicht met wensen en vragen die je wilt stellen mee als houvast bij het gesprek met de zorgcoördinator en het beantwoorden van vragen. Zorg dat de zorgcoördinator alle informatie heeft om een goede inschatting te maken of de school jouw kind kan bieden wat hij of zij nodig heeft.

Stap 3b – OT met een of twee geschikte middelbare scholen

Ook kan er met de adviseur passend onderwijs van het SWV VO (Zutphen) tijdens een OT op de huidige basisschool samen gepraat worden over de mogelijkheden binnen onze regio. Het doel van dit gesprek is dat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte van je kind wordt besproken, zodat de middelbare scholen kunnen inschatten of zij hieraan kunnen voldoen. Uiteraard ben jij als ouder aanwezig bij dit gesprek. Daarnaast sluit vaak de leerkracht aan, de intern begeleider en de onderwijscoach vanuit het samenwerkingsverband IJssel Berkel. En als er andere professionals betrokken zijn rondom jullie kind, kunnen zij ook aanwezig zijn. Door met alle direct betrokkenen rond de tafel te gaan zitten kan een goed afgewogen besluit worden genomen. Tijdens het OT kan je natuurlijk ook jouw vragen stellen. Maak van tevoren een lijst met vragen die je wilt stellen en kijk ook eens naar de lijst met vragen die andere ouders hebben gesteld.

Vragen die ouders hebben gesteld aan scholen

Schroom niet, stel gerust jouw vragen tijdens het OT en de gesprekken met de zorgcoördinator van de geselecteerde scholen. Hieronder vind je voorbeeldvragen die andere ouders hebben gesteld. Stel hieruit je eigen lijst met vragen samen die voor jou en je kind belangrijk zijn.

Algemeen

• Hoe houden grote scholen rekening met brugklassers?
• Als mijn kind niet in de les komt, ziet de school dat dan?
• Hoe gaat de school de ontwikkeling van mijn kind volgen?
• Hoe wordt er aandacht besteedt aan het aanleren van studievaardigheden?

Contact met ouders

• Hoe verloopt het contact met de ouders?
• Wie is het aanspreekpunt en hoe lopen de lijnen binnen de school?
• Is er alleen contact met de mentor of ook met de zorgcoördinator?
• Voorzieningen

• Hoe is passend onderwijs en zorg georganiseerd en geregeld?
  Hoe zit het met het regelen van extra ondersteuning voor mijn kind? Moet dit (vroegtijdig) aangevraagd worden?
• Is er een opvangklas waar mijn kind kan chillen, dus niet de klas waar leerlingen zitten die weggestuurd zijn uit de les? Kan mijn kind hier zelf naar binnen of is er een pasje nodig?
• Hoe wordt er omgegaan met een beperking tijdens praktijkvakken?
• Hoe gaan jullie om met beperkte energie en toetsen?
• Hoe gaan jullie om met verzuim?
• Is er ook een trajectklas/groep? Hoe is die samengesteld en hoe werkt die groep precies?

De overstap naar de nieuwe school

• Welke procedure moet worden gevolgd tijdens de overstap van de basisschool naar het voortgezet speciaal onderwijs?
• Is er een ‘warme overdracht’ van de basisschool naar de middelbare school?
• Is er een kennismaking met de nieuwe klas?
• Kan mijn kind voor de zomervakantie een dagje meelopen?
• Hoe gaat de begeleiding de eerste weken eruitzien?
• Wanneer gaan we de verdere ondersteuning bespreken? Is het mogelijk om in het kader van preventie in het begin ook contact te hebben met de zorgcoördinator?
• Is er na een start op het Praktijkonderwijs een mogelijkheid om door te stromen naar een andere school?

De overgang van de basisschool naar de middelbare school roept vragen op. Welke scholen zijn er? Welke school past het beste bij mijn kind? En als je kind extra ondersteuning nodig heeft, dan wil je graag zeker weten dat de nieuwe school dat kan bieden.

Bespreek allereerst thuis met je kind wat het belangrijk vindt aan een nieuwe school. Het overzicht in de bijlage kan helpen om te onderzoeken wat jouw kind en jij als ouder belangrijk vinden. Mogelijk kun je met de informatie hieronder gerichte vragen stellen als je een school bezoekt.

De keuze voor een middelbare school wordt begeleid door de eigen leerkracht, eventueel in samenspraak met de intern begeleider tijdens een OT (ondersteuningsteam). Je kunt zelf ook om een OT vragen bij de onderwijscoach van het samenwerkingsverband.

Sfeer proeven

Vanaf groep 7 kun je met je kind open dagen of avonden bezoeken van scholen in de buurt. Op een middelbare school is de zorgcoördinator degene met wie je een afspraak kunt maken bij een specifieke hulpvraag. Daarnaast kun je eens gaan praten met kinderen en ouders die al op de school zitten die je aanspreekt.

Download

• handleiding:  Van basisschool naar middelbare school; een handleiding bij het kiezen voor ouders en hun kinderen 

Als er extra financiële ondersteuning nodig is om maatwerk op de middelbare school mogelijk te maken, dan kun je contact opnemen met het samenwerkingsverband van de regio waarin de nieuwe middelbare school van je kind staat. Voor de regio IJssel Berkel kun je o.a. terecht bij het Samenwerkingsverband VO regio Zutphen, Samenwerkings verband VO 2505 (Apeldoorn) Samenwerkingsverband VO Deventer, of Samenwerkingsverband VO Doetinchem.

Misschien helpend

Handleiding: Van basisschool naar middelbare school; een handleiding bij het kiezen voor ouders en hun kinderen